1. Κάθε πότε πρέπει να ελέγχονται οδοντιατρικά οι ασθενείς;
Το πρόγραμμα επανάκλησης των ασθενών πρέπει να είναι εξατομικευμένο εξαρτώμενο σε μεγάλο βαθμό από την ηλικία του ασθενούς, την βαρύτητα και την έκταση της αρχικής νόσου, την ύπαρξη εκτεταμένων επανορθωτικών εργασιών και εμφυτευμάτων αλλά και την αποτελεσματικότητα στην εφαρμογή σωστής στοματικής υγιεινής. Γενικά πρέπει να ξεφύγουμε από το συμβιβαστικό και κλασσικό ανά 6μηνο ή ανά έτος πρόγραμμα επάκλησης που ακολουθούσαν παλιά οι περισσότεροι οδοντίατροι και να ακολουθήσουμε σύγχρονα πρωτόκολλα προσαρμοσμένα στις ανάγκες και ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενή.
2. Ποιες είναι οι πιο συχνές παθήσεις στόματος στους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια;
Οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζουν τις ίδιες παθήσεις στόματος που αντιμετωπίζουν και όλοι οι υγιείς ασθενείς. Αυτό που έχει όμως ιδιαίτερη σημασία είναι η διαχεριση των ασθενών αυτών. Έτσι, συνίσταται η μικρής διάρκεια συνεδρία αν είναι δυνατόν πρωινή ώρα, η χορήγηση κάποιου ηρεμιστικού σε αγχώδεις και ανήσυχους ασθενείς και η διακοπή ή και αποφυγή της θεραπείας σε ασθενείς που αισθάνονται κόπωση ή δυσπνοια.
3. Ποιες παθήσεις του στόματος είναι επικίνδυνες (και ποια τα συμπτώματά τους;
Οι πιο συχνές παθήσεις του στόματος είναι η τερηδόνα (πόνος στο κρύο, στο ζεστό, στο γλυκό), τα νοσήματα των ούλων όπως η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα (αιμορραγία από τα ούλα, αποστήματα, κινητικότητα δοντιών) και η οδοντική διάβρωση (ευαισθησία ή και πόνος στα διάφορα ερεθίσματα). Εκτός από αυτά όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο στόμα εμφανίζονται και μία πληθώρα άλλων νοσημάτων καθώς και καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι. Ο καρκίνος του στόματος ο οποίος έχει συνήθως θανατηφόρα έκβαση αν δεν αντιμεωπστεί εγκαίρως, εμφανίζεται σε συχνότητα 4-5% των συνολικών καρκίνων και στα αρχικά στάδια δεν δίνει καθόλου συμπτωματολογία. Το 75% των καρκίνων του στόματος σχετίζεται μετο κάπνισμα, το αλκοόλ και κυρίως τον συνδυασμό τους.
4. Ποια φάρμακα μπορεί να βλάψουν τη στοματική υγιεινή;
Φάρμακα όπως αντισταμινικά, αντικαταθλιπτικά, ψυχοτρόπα, αντιχολινεργικά, διουρητικά κ.α έχουν ως αποτέλεσμα μειωμένη ροή σιέλου με επακόλουθο ελκώσεις, στοματίτιδα, δυσφαγία, τερηδόνες και περιοδοντικά προβλήματα. Πολλά αντιβιοτικά προκαλούν μυκητιάσεις ενώ τα χημειοθεραπευτικά και τα ανοσοκατασταλτικά με τη σειρά τους είναι υπέυθυνα για έλκη, λοιμώξεις και αιμορραγία των ούλων. Η φαινυντοίνη και οι αναστολείς των διαύλων Ca μπορούν να προκαλέσουν διόγκωση των ούλων. Τα διφωσφονικά (Zometa, Bonviva, Actonel, Fosamax) και η δενοσουμάμπη (prolia) που συνταγογραφούνται για οστεοπόρωση, μεταστατικούς καρκίνους μαστού-προστάτη, νόσο paget, πολλαπλούν μυέλωμα κ.α ενοχοποιούνται για νεκρώσεις των γνάθων .
5. Να πάρω τα φάρμακά μου πριν πάω στον οδοντίατρο;
Γενικά θα πρέπει στην πρώτη επίσκεψη του ασθενή στο οδοντιατρείο να λαμβάνεται από τον οδοντίατρο το πλήρες ιατρικό και φαρμακευτικό ιστορικό του ασθενή. Έχει ιδιαίτερη σημασία να αναφέρουμε στον οδοντίατρο και τα φάρμακα που λαμβάναμε σε προγενέστερο χρόνο γιατί ορισμένα από αυτά όπως τα διφωσφονικά παραμένουν στον οργανισμό για πολλά χρόνια και διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στον προγραμματισμό της θεραπείας. Στην πλειονότητα των ασθενών που παίρνουν κάποια φαρμακευτική αγωγή, αυτή θα πρέπει να συνεχίζεται κανονικά τόσο πριν όσο και μετά τη θεραπεία.
6. Πρέπει να αντικαταστήσω τα φάρμακά μου με ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους;
Οι ασθενείς που λαμβάνουν sintrom και έχουν 2<INR<3 μπορούν να ακολουθήσουν την συνήθη οδοντιατρική θεραπεία χωρίς να το διακόψουν καθόλου εφόσον τηρηθούν όλες οι προϋποθέσεις που αναλύουμε στην συζήτησή μας. Αν ωστόσο το INR είναι πολύ υψηλό ή οι ασθενείς έχουν συνοδά νοσήματα που προκαλούν αιμορραγία (ηπατική-νεφρική ανεπάρκεια) πρέπει να το διακόψουν και να ακολουθήσουν αγωγή με ηπαρίνη χαμηλού Μ.Β τόσο πριν όσο και μετά την επέμβαση. Το χρονικό διάστημα προεγχειρητικής διακοπής εξαρτάται από το είδος της επέμβασης, την αρχική τιμή του INR, την νεφρική κάθαρση αλλά και το λόγο που ο ασθενής χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο φάρμακο. Τα νεότερα αντιπηκτικά xarelto, eliquis, pradaxa, δεν χρειάζονται κάλυψη με ηπαρίνη χαμηλού Μ.Β
7. Πρέπει ο καρδιολογικός ασθενής να λάβει χημειοπροφύλαξη πριν από οδοντιατρικές πράξεις;
Η χημειοπροφύλαξη θα πρέπει να δίνεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
– Ασθενείς με καρδιακές βαλβίδες
– Ασθενείς με ιστορικό ενδοκαρδίτιδας
– Ασθενείς με συγγενείς καρδιοπάθειες
– Ασθενείς με ρευματική βαλβιδοπάθεια
– Ασθενείς με ιστορικό υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας
– Ασθενείς με πρόπτωση μιτροειδούς ή ανεπάρκεια βαλβίδας με παλινδρόμιση
– Σε άλλες ειδικές περιπτώσεις
8. Πώς διαχειριζόμαστε τα αντιπηκτικά/ αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα πριν από τις οδοντιατρικές επεμβάσεις;
Συνήθως την αντιαιμοπεταλιακή αγωγή δεν την διακόπτουμε εκτός και αν πρόκειται για διπλή οπότε και διακόπτουμε το ένα από τα δύο αντιαιμοπεταλιακά. Στα αντιπηκτικά τύπου sintrom και 2<INR<3 αλλά και στα νεότερα αντιπηκτικά (xarelto, eliqis, pradaxa) εφόσον πρόκειται για μικρές επεμβάσεις π.χ μέχρι 3 απλές εξαγωγές δεν προχωρούμε σε διακοπή των φαρμάκων.
Σε ασθενείς που λαμβάνουν sintrom και INR>3 μπορεί να γίνει γεφύρωση με ηπαρίνη χαμηλού Μ.Β ενώ στα νεότερα αντιπηκτικά (eliquis, pradaxa), αυτό που συνήθως γίνεται είναι η παράλειψη της πρώτης δόσης του φαρμάκου και εν συνεχεία η κανονική πρόσληψη αυτού το βράδυ. Για το xarelto το οποίο δίνεται μία φορά/μέρα, καθυστερούμε την πρωινή δόση και εν συνεχεία την παίρνουμε μετά από 4-5 ώρες. Ορισμένες φορές και σε ασθενείς με υψηλό κίνδυνο αιμορραγίας και κακή νεφρική λειτουργία προχωράμε στην διακοπή των παραπάνω αντιπηκτικών 24-48 ώρες πριν την επέμβαση.
Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε ότι θα πρέπει να υπάρχει η απόλυτη συνεργασία μεταξύ οδοντιάτρου και θεράποντος ιατρού του ασθενή για να έχουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα για τον τελευταίο. Δεν πρέπει να παραλείπουμε βέβαια την ανάγκη διενέργειας επεμβάσεων με πολύ υψηλό κίνδυνο αιμορραγίας σε νοσοκομειακό χώρο.
