Εμμηνόπαυση και καρδιά
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι η σημαντικότερη αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας μετά την εμμηνόπαυση. Από πολύ παλιά ήταν γνωστό ότι οι γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία έχουν πολύ χαμηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρδιοπάθεια σε σχέση με τους άνδρες αντίστοιχης ηλικίας.
Η προστατευτική αυτή δράση των οιστρογόνων χάνεται κατά την εγκατάσταση της εμμηνόπαυσης, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος να εξισώνεται σύντομα με αυτόν των ανδρών. Πιο αναλυτικά, η εμμηνόπαυση οδηγεί σε αύξηση της χοληστερόλης, διαταραχή στο μεταβολισμό της γλυκόζης, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και αύξηση του σωματικού βάρους, ειδικά του κοιλιακού λίπους, που θεωρείται και το πιο επιβλαβές.
Στην Ελλάδα επικρατεί η εσφαλμένη άποψη ότι επειδή οι Ελληνίδες ακολουθούν σωστή διατροφή δεν κινδυνεύουν άμεσα από καρδιοπάθειες. Δυστυχώς, ο σημερινός τρόπος διατροφής και διαβίωσης απέχει πολύ από την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή που ακολουθούσαν οι Έλληνες στην δεκαετία του 1960, όταν ξεκίνησαν να δημοσιεύονται οι μελέτες που έδειχναν χαμηλή συχνότητα καρδιοπαθειών στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με έρευνα του Ιατρείου Εμμηνόπαυσης της Β’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Αρεταίειο Νοσοκομείο, ο μέσος όρος της ολικής χοληστερόλης στις Ελληνίδες εμμηνοπαυσιακές γυναίκες είναι 230mg/dl, ενώ η αντίστοιχη τιμή της LDL, της ‘κακής’ χοληστερίνης δηλαδή, ανέρχεται στα 150mg/dl, τιμές ανώτερες αυτών που θεωρούνται σήμερα φυσιολογικές.
Γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος καρδιοπάθειας στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες;
Οι γυναικείες ορμόνες, τα οιστρογόνα, βοηθούν την αύξηση της καλής HDL-χοληστερόλης. Η παραγωγή των οιστρογόνων στον οργανισμό της γυναίκας βρίσκεται στη μέγιστη τιμή τους, όταν η γυναίκα μπορεί να τεκνοποιήσει, όταν έχει έμμηνο ρήση.
Άρα αυτήν την περίοδο η γυναίκα είναι προστατευμένη. Στην εμμηνόπαυση μειώνονται τα οιστρογόνα, άρα μειώνεται και η καρδιοπροστατευτική τους δράση. Επιπλέον, οι γυναίκες έχουν τάση να έχουν υψηλότερα τριγλυκερίδια στο αίμα, τάση που αυξάνεται με την ηλικία και το βάρος.
Η ορμονική θεραπεία μετά την εμμηνόπαυση βοηθά την καρδιά;
Πολλές γυναίκες παίρνουν ορμονικά φάρμακα αντικατάστασης μετά την εμμηνόπαυση. Αυτά τις ωφελούν για την πρόληψη της οστεοπόρωσης ή άλλες διαταραχές που συνοδεύουν την εμμηνόπαυση. H ορμονική θεραπεία προσφέρει ποιότητα ζωής στην εμμηνοπαυσιακή γυναίκα και παράλληλα αναστέλλει την οστική απώλεια, προλαμβάνοντας έτσι την οστεοπόρωση.
Η μέση διάρκεια χορήγησης της ορμονικής θεραπείας είναι 5 χρόνια, εάν όμως υπάρχουν ενδείξεις, μια γυναίκα μπορεί να παρατείνει αυτό το διάστημα, πάντα υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση του γιατρού της. Καμία θεραπεία όμως δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον υγιεινό τρόπο διαβίωσης, ο οποίος εξασφαλίζει τη συνέχεια της πρόληψης και μετά το τέλος της θεραπείας.
Βοηθά η ορμονική θεραπεία την καρδιά;
Η γνωστή έρευνα HERS σε γυναίκες και η Αμερικάνικη εταιρία καρδιάς απέδειξαν ότι οι γυναίκες δεν ωφελούνται από την μετεμμηνοπαυσιακή ορμονική θεραπεία. Επιπλέον δεν μειώνεται ο κίνδυνος καρδιαγγειακών επεισοδίων και εγκεφαλικών στην κατηγορία αυτών των γυναικών. Αντιθέτως συστήνονται φάρμακα που μειώνουν την LDL χοληστερόλη ειδικά στις γυναίκες με καρδιοπάθειες και σαν τέτοια είναι οι στατίνες.
Ποια είναι η σωστή διατροφή που ωφελεί την καρδιά στην εμμηνόπαυση;
• Διατροφή φτωχή σε κεκορεσμένα λίπη, τρανς λίπη και νάτριο
• Κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως και υψηλών φυτικών ινών
• Κατανάλωση γαλακτοκομικών χαμηλών λιπαρών
• Κατανάλωση ψαριών και ειδικά σολομός, μπακαλιάρος, πέστροφα, κολιός, σαρδέλες, 2 φορές την εβδομάδα και τέλος
• Διακοπή καπνίσματος και τακτική σωματική άσκηση, μειώνουν τους κινδύνους καρδιοπαθειών στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
