Είναι γνωστή η ευεργετική επίδραση του αλκοόλ στην καρδιά. Η μέτρια κατανάλωση αλκοολούχων ποτών μέχρι και δύο ποτήρια την ημέρα συσχετίζεται με σαφή μείωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων, ενώ αντίθετα η υπερκατανάλωση έχει δυσμενή αποτελέσματα.
Σε μεγάλες ποσότητες το αλκοόλ προκαλεί βλάβες στην καρδιά αφού ουσίες όπως η αιθανόλη και οι μεταβολίτες της, οι οποίες περιέχονται στα οινοπνευματώδη ποτά θεωρούνται υπεύθυνες για τις κυτταρικές βλάβες. Επιπρόσθετα, η διατροφή των αλκοολικών συνδέεται άμεσα με τις παρενέργειες των ποτών. Τροφές πτωχές σε βιταμίνες (π.χ. θειαμίνη), ιχνοστοιχεία (π.χ. σελήνιο) ή οινοπνευματώδη που περιέχουν κοβάλτιο ή μόλυβδο μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη λειτουργία του μυοκαρδίου.
Το σημαντικότερο πρόβλημα όμως έγκειται στο ότι το αλκοόλ σχετίζεται με ποικίλες υπερκοιλιακές και κοιλιακές αρρυθμίες. Η πιο συχνή αρρυθμία είναι η παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή που εμφανίζεται μετά από οξεία κατάχρηση οινοπνεύματος, χαρακτηριστικά σε περιόδους διακοπών, εξ ου και ο όρος “holiday heart”. Οι πιο επικίνδυνες όμως αρρυθμίες δημιουργούνται στο έδαφος των μεταβολών στη δομή και τις ηλεκτροφυσιολογικές ιδιότητες του μυοκαρδίου. Επίσης, οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές (υποκαλιαιμία, υπομαγνησιαιμία) που είναι συχνές στους χρόνιους χρήστες αλκοόλ, δημιουργούν το υπόστρωμα για την εμφάνιση κοιλιακών αρρυθμιών.
Η επίπτωση του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου είναι αυξημένη στους αλκοολικούς. Η συσχέτιση είναι δοσοεξαρτώμενη, με τους βαρείς αλκοολικούς να έχουν κατά 60% αυξημένο κίνδυνο. Σαν πιθανοί μηχανισμοί αναφέρονται η παράταση του διαστήματος QT που οδηγεί σε κοιλιακές αρρυθμίες, οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές, η αδρενεργική υπερδραστηριότητα και η μείωση του τόνου του παρασυμπαθητικού συστήματος. Αντίθετα, άνδρες που καταναλώνουν μικρές έως μέτριες ποσότητες αλκοόλ (2-6 ποτά/εβδομάδα) διατρέχουν σημαντικά μικρότερο κίνδυνο σε σύγκριση με αυτούς που δεν πίνουν ή πίνουν σπανίως αλκοόλ.
Από πολλούς ειδικούς υποστηρίζεται ότι όσοι καταναλώνουν μέτριες ποσότητες αλκοόλ πρέπει να ενθαρρύνονται να συνεχίσουν, όμως δεν πρέπει να ενθαρρύνεται η έναρξη κατανάλωσης αλκοόλ σε όσους δεν το συνηθίζουν.
Συμπερασματικά, η μικρή – μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να μειώσει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, εν αντιθέσει με την κατάχρηση αλκοόλ που συνδέεται με αύξηση της καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνητότητας, αλλά και με άλλα νοσήματα όπως ο καρκίνος, η κίρρωση του ήπατος και ο βίαιος θάνατος.
